Skład olejów smarowych

Oleje smarowe składają się z olejów bazowych oraz zestawu dodatków uszlachetniających typu:

• modyfikatorów lepkości,
• inhibitorów utleniania
• inhibitorów korozji,
• dodatków smarowych,
• dodatków detergentowo-dyspergujących,
• depresatorów i innych.

Ilość, rodzaj i wzajemne ich proporcje decydują o klasie wytwarzanego oleju. Współczesne oleje zawierają od ułamka procenta do kilkunastu a nawet kilkudziesięciu procent dodatków, resztę stanowi olej bazowy.

Oleje bazowe stosowane do produkcji olejów smarowych, ze względu na pochodzenie można podzielić na:

Oleje mineralne

Są to produkty procesów przerobu ropy naftowej. Rozróżnia się:

• oleje mineralne konwencjonalne SN (Solvent Neutral) lub rzadziej SR (Solvent Refined)- otrzymywane są z ropy naftowej w wyniku zastosowania konwencjonalnych procesów rafinacji frakcji węglowodorowych wydzielonych z ropy naftowej (75% światowej produkcji olejów).
• oleje mineralne niekonwencjonalne HVI (High Viscosity Index) lub VHVI (Very High Viscosity Index) – otrzymywane są z zastosowaniem wodorowych procesów katalitycznych, takich jak hydrotreating, hydrokraking, hydroizomeryzacja, pozwalających na przebudowę struktury węglowodorów wydzielanych z frakcji ropy naftowej (15% światowej produkcji olejów bazowych).

Oleje syntetyczne

Są to kompozycje związków organicznych o określonych strukturach, otrzymywane w wyniku reakcji chemicznych (np. polimeryzacji, kondensacji, estryfikacji, transestryfikacji) odpowiednio dobranych substratów. Udział w światowej produkcji olejów nie przekracza 10%.

Bardziej precyzyjna w określeniu rodzajów olejów bazowych jest systematyka zaproponowana przez Amerykański Instytut Naftowy (API), która w zależności od składu, właściwości fizykochemicznych oraz technologii otrzymywania dzieli oleje bazowe na pięć grup:

Grupa I obejmuje oleje mineralne konwencjonalne, otrzymywane w procesie rafinacji rozpuszczalnikowej, określane dotychczas jako SN (lub SR).

Grupa II obejmuje oleje otrzymywane w wyniku zastosowania wodorowych procesów katalitycznych, takich jak hydrotreating i łagodny hydrokraking podczas przeróbki destylatów próżniowych ropy naftowej.

Grupa III obejmuje oleje otrzymywane w wyniku zastosowania procesów głębokiego hydrokrakingu i hydroizomeryzacji destylatów próżniowych oraz hydroizomeryzacji parafin.

Grupa IV obejmuje wszystkie polialfaolefiny (PAO).

Grupa V obejmuje pozostałe, oprócz PAO, oleje syntetyczne oraz oleje roślinne, które zazwyczaj są wykorzystywane po odpowiedniej modyfikacji struktury. Najważniejszą pozycję w tej grupie zajmują oleje estrowe, polialkilenoglikole (PAG), oleje silikonowe, oleje węglowodorowe: polibutenowe, i alkiloaromatyczne.

Spośród wszystkich olejów syntetycznych najpowszechniej stosowane są polialfaolefiny, estry kwasów karboksylowych oraz polialkilenoglikole.